Perkthim i artikullit te shkruajtur nga Dimitrios Chasouras & Jimena Villot Lopez
Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë një nga vendet më të pasura në botë, me një PBB prej 25 trilionë dollarësh që nga viti 2022. Megjithatë, deri në vitin 2020, shpenzimet për arsimin ishin 12.7% e totalit të shpenzimeve qeveritare për atë vit. Ky alokim fiskal tregon sistemin e financimit të shkollave në SHBA, ku mbështetja financiare është e ndarë mes të ardhurave qeveritare dhe burimeve lokale, që i lidhin buxhetet e shkollave me distriktet e tyre përkatëse. Ky model financimi krijon një ndarje të madhe në mundësitë arsimore që u ofrohen nxënësve. Shkollat në zona më të pasura, me përqindje të ulëta të varfërisë, përfitojnë nga shpenzime më të larta për nxënës, në kontrast me ato në zona ekonomikisht të pafavorizuara, të cilat kanë buxhete më të ulëta. Efektet e këtij hendeku në arsim janë gjithnjë e më të dukshme në jetën dhe performancën e nxënësve.
Një çështje tjetër që trajtohet në këtë artikull është prania e vazhdueshme e rasteve të dhunës me armë në shkolla, e cila është një nga sfidat më të mëdha me të cilat përballen institucionet arsimore në Shtetet e Bashkuara. Shtimi i kufizimeve të burimeve dhe shqetësimeve për sigurinë që sjell dhuna me armë krijon një kërcënim të shumëanshëm për mirëqenien dhe sigurinë e nxënësve në të gjithë vendin. Të dyja këto çështje do të diskutohen veçmas, duke trajtuar kompleksitetet që rrethojnë problemin, së bashku me masat e mundshme për t’i korrigjuar ato, ose të paktën për të provuar ta bëjnë këtë. Është e rëndësishme të kujtojmë se arsimi është thelbësor në zhvillimin e një fëmije dhe, për këtë arsye, është parësore që këto çështje të merren seriozisht. Për më tepër, vëmendja nga qeveria dhe autoritetet lokale është e nevojshme për të vënë në veprim strategji gjithëpërfshirëse (si plane financiare, masa sigurie dhe mbështetje për shëndetin mendor) për të siguruar sigurinë dhe mirëqenien e të gjithë nxënësve, pavarësisht nga prejardhja e tyre socio-ekonomike apo etnike.
Dhuna me armë dhe pasojat në shkolla
Me rreth 50% të familjeve amerikane që zotërojnë të paktën një armë të regjistruar dhe një rritje eksponenciale të prodhimit të armëve, incidentet e dhunës me armë kanë qenë në rritje drastike vitet e fundit, si brenda familjeve ashtu edhe publikisht, përfshirë ambientet e shkollave. Incidentet përfshijnë vetëvrasje, sulme dhe të shtëna në shkolla, gjë që ka çuar në faktin që armët të jenë shkaku kryesor i vdekjes mes fëmijëve dhe adoleshentëve. 76% e të shtënave në shkolla janë kryer nga studentë që kanë marrë armë ose nga familjet e tyre, ose nga të afërmit. Krahasuar me vende të tjera me të ardhura të larta, fëmijët e moshës 5-14 vjeç kanë 21 herë më shumë gjasa të qëllohen me armë, ndërsa adoleshentët e moshës 15-24 kanë 23 herë më shumë gjasa. Për më tepër, rreth 4,000 fëmijë dhe adoleshentë (moshat 0-19) vriten çdo vit nga armët e zjarrit, ndërsa 15,000 plagosen, duke arritur një mesatare prej 53 fëmijësh që qëllohen çdo ditë. Këto statistika përshkruajnë qartë një problem serioz që prek të rriturit dhe të miturit në SHBA në jetën e tyre të përditshme. Incidentet e dhunës me armë kanë pasoja të gjata, jo vetëm për viktimat e drejtpërdrejta, por edhe për miqtë, familjet dhe dëshmitarët e tyre. Të mbijetuarit nga dhuna me armë duhet të përballen me një sërë çështjesh psikologjike dhe mendore, si frika nga vdekja dhe çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD), të cilat mund të çojnë në sjellje të dhunshme dhe abuzim me drogë/alkool.
Për të luftuar dhunën me armë në kampuset shkollore, disa shtete kanë miratuar legjislacion që lejon posedimin e armëve të autorizuara në kampus, madje edhe e bën të detyrueshme. Shkollat, kolegjet dhe universitetet ende kanë vendimin përfundimtar mbi ligjet e sigurisë së armëve (p.sh., posedimi i autorizuar i armëve nga stafi shkollor), por për shkak të rritjes së numrit të incidenteve, legjislacioni në disa shtete vazhdon të promovojë politika të tilla. Shumica e përpjekjeve për të ulur të shtënat në shkolla kanë qenë reaktive, me shembuj të tjerë që përfshijnë grafika të spikatura, përfshirjen dhe mentorimin e të rriturve dhe bashkëmoshatarëve. Nga të gjitha, ajo që është sugjeruar më së shumti janë zgjidhjet e bazuara në komunitet, pasi ato kanë tendencën të jenë më të përshtatura me problemet që përballon shteti, shkolla apo distrikti. Fatkeqësisht, disa distrikte nuk janë në gjendje të zbatojnë programe të tilla për shkak të mungesës së fondeve.
Rezultatet e politikave dhe programeve të lartpërmendura nuk kanë sjellë shumë ndryshime në incidentet e dhunës me armë, dhe shumica e nxënësve ndihen gjithnjë e më të kërcënuar dhe të frikësuar. Shkollat që kanë prezantuar programe të sigurisë me armë, posedimin e autorizuar të armëve ose praninë e forcave të rendit janë përballur me kosto shtesë financiare që nuk mund t’i përballojnë. Në të njëjtën kohë, nxënësit që kalojnë nëpër stërvitje për raste të të shtënave vuajnë nga më shumë depresion, stres, ankth dhe frikë nga vdekja.
Disa studiues sugjerojnë se ligjet më të ashpra për armët kanë efekte të kundërta nga ato të përmendura më lart, për shembull, një ulje të mundësisë për të mos ndjekur shkollën për shkak të ndjenjës së pasigurisë, ulje të rasteve kur nxënësit mbajnë armë në kampus dhe ulje të rasteve kur nxënësit plagosen.
Sfidat e dhunës me armë dhe zgjidhjet e propozuara kanë një ndikim statistikor të pabarabartë te studentët, bazuar në prejardhjen etnike. Më saktësisht, adoleshentët me ngjyrë kanë 17 herë më shumë gjasa të vdesin nga vrasjet dhe 13 herë më shumë gjasa të shtrohen në spital për sulme me armë zjarri në krahasim me adoleshentët e bardhë. Po ashtu, adoleshentët Latinx kanë 2.7 herë më shumë gjasa të vdesin nga vrasjet. Këto statistika janë të vërteta edhe brenda të njëjtave shtete dhe qytete, duke krijuar sfida të pabarabarta për disa studentë krahasuar me të tjerët. Vendimet e politikave ekzistuese dhe mungesa e investimeve në disa pjesë të qyteteve kanë lënë komunitetet afrikano-amerikane dhe latinase të përballen me vështirësi në zbatimin e programeve të përmendura më lart ose në këshillimin e viktimave për shkak të mungesës së burimeve, varfërisë dhe papunësisë, gjë që ka çuar në një rritje të dhunës me armë në vitet e fundit.
![](https://brokenchalk.org/wp-content/uploads/2023/11/USA_Deaths-guns_CDC.jpg)
Edhe kur ligjet për sigurinë e armëve zbatohen, studentët afrikano-amerikanë priren të ndihen më të kërcënuar nga prania e armëve dhe e forcave të rendit në kampus, krahasuar me të tjerët. Nxënësit e bardhë, megjithëse kanë më pak gjasa të vdesin nga dhuna me armë, kanë një rrezik më të lartë për të kryer vetëvrasje kur armët gjenden në shtëpinë e tyre dhe/ose në kampus. Është e qartë se dhuna me armë ka krijuar sfida për studentët në të gjithë Amerikën, por komunitetet dhe grupet etnike të ndryshme përjetojnë lloje dhe nivele të ndryshme të kërcënimit. Kjo ka ndikuar në performancën e përgjithshme shkollore lidhur me ndjekjen e shkollës, rezultatet e testimeve, normat e diplomimit, ndjenjën e sigurisë dhe perceptimin e kërcënimit.
Pasojat e mungesës së financimit në mësimdhënie
![](https://brokenchalk.org/wp-content/uploads/2023/11/laterrian-mcintosh-KXTsofC_T0Q-unsplash-1-1024x731.jpg)
Që nga vitet 1800 në Shtetet e Bashkuara, shkollat publike janë financuar kryesisht nga burime lokale dhe shtetërore, ku burimi kryesor i financimit lokal janë taksat e pronës nga rrethet shkollore të komunitetit. Kjo do të thotë se paratë që përdoren për të financuar një shkollë në një rreth të caktuar vijnë nga taksat e pronës të paguara nga pronarët e shtëpive në atë rreth. Avantazhi i kësaj është se siguron kontroll lokal, që do të thotë se buxheti ndahet sipas nevojave specifike dhe përparësive të shkollave në çdo rreth. Megjithatë, kjo ka edhe disavantazhe.
Financimi i arsimit varet kryesisht nga taksat e pronës, gjë që rezulton në pabarazi mes shkollave në zona të pasura dhe atyre të varfra. Ky model financimi ka lënë shumë shkolla të përballen me vështirësi për të siguruar burimet dhe mundësitë që nxënësit kanë nevojë. Shkollat në lagjet më të pasura, ose edhe ato që kanë më pak nxënës me të ardhura të ulëta, marrin shumë më tepër fonde për nxënës sesa ato në zona me varfëri të lartë, ku ka një numër më të madh nxënësish me të ardhura të ulëta. Për shembull, në vitin 2020, shkolla fillore Golfview në Illinois shërbente 550 nxënës, ku 86% e tyre konsideroheshin me të ardhura të ulëta. Nga ana tjetër, shkolla fillore Algonquin Lakes kishte 425 nxënës, me më pak se 50% të tyre me të ardhura të ulëta, dhe Algonquin merrte mbi 2000 dollarë më shumë për nxënës në vit sesa Golfview. Kjo do të thotë se nevojat arsimore të fëmijëve në Algonquin kanë më shumë gjasa të plotësohen, duke përmirësuar përvojën e tyre arsimore, ndërsa nxënësit e Golfview përballen me disavantazhe të mëdha.
Një tjetër pasojë e pabarazive të financimit në zona të ndryshme është kompensimi i pamjaftueshëm që marrin mësuesit në shkolla. Për të përballuar jetesën, shumë mësues detyrohen të punojnë disa punë njëherësh. Kërkesa për një pagë më të lartë dhe të jetueshme po bëhet gjithnjë e më e zëshme, pasi mësuesit e përkushtuar duhet të jenë në gjendje t’i kushtojnë të gjithë energjinë e tyre punës, pa u shqetësuar për stabilitetin financiar. Kjo shkon përtej kompensimit të drejtë.
Mungesa e mësuesve po shkakton probleme më të mëdha në shkollat publike. Shkollat më të pasura, me nxënës nga familje me të ardhura të larta, priren të punësojnë mësues më të kualifikuar dhe me përvojë, gjë që kushton më shumë para. Që nga pandemia, shkollat janë përballur me vështirësi në punësimin e mësuesve të kualifikuar dhe shumica e shkollave me të ardhura të ulëta nuk mund të përballonin pagat e mësuesve me përvojë, gjë që ka ulur ndjeshëm numrin e kandidatëve potencialë për pozitat mësimore. Për shkak të kësaj, disa shtete kanë filluar të ulin kërkesat për kredenciale, duke lejuar mësues të paçertifikuar të zëvendësojnë pozitat vakante, gjë që ndikon negativisht në arsimin e fëmijëve. Christopher Blair, ish-superintendent i Bullock County në Alabama, u citua në vitin 2022 të thoshte: “Kur ke mësues të paçertifikuar, emergjentë ose të papërvojë, nxënësit janë në klasa ku nuk do të marrin nivelin e duhur të rigorozitetit dhe përvojave mësimore.”
Pasojat e kësaj mungese shtrihen edhe në klasat e mbipopulluara, gjë që e bën të vështirë për mësuesit të ofrojnë vëmendje dhe mbështetje të personalizuar për nxënësit. Në vitin 2022, CNN vizitoi një shkollë pranë Phoenix-it, ku një mësuese raportoi se kishte mbi 70 nxënës në klasën e saj të biologjisë. Kjo ka pasoja negative për nxënësit, pasi pengon ofrimin e vëmendjes individuale, por edhe për mësuesen, pasi ajo mund të përjetojë stres dhe shterim emocional nga përqendrimi te kaq shumë nxënës njëherësh. Për më tepër, librat e vjetëruar dhe furnizimet e pamjaftueshme të klasave mbeten një çështje e zakonshme në shkollat me financim të ulët.
Siç shihet nga analiza e mëparshme, modeli i financimit për shkollat publike ka krijuar një ndarje të rëndë në cilësinë e arsimit që marrin nxënësit në të gjithë vendin. Ky model ofron përparësi, si kontrolli lokal dhe një burim i qëndrueshëm të ardhurash për komunitetet, por disavantazhet janë më domethënëse. Shkollat në zona më të pasura ose ato me më pak nxënës me të ardhura të ulëta marrin ndjeshëm më shumë financim për nxënës sesa ato në rajonet me varfëri të lartë. Kjo mospërputhje financiare çon në akses të pabarabartë në burime dhe mundësi, duke i përjetësuar pabarazitë arsimore.
Një tjetër çështje urgjente që del nga mungesa e financimit është kompensimi i pamjaftueshëm për mësuesit, të cilët detyrohen të punojnë disa punë për të përballuar jetesën, duke u penguar që të përqendrojnë gjithë energjinë e tyre në mësimdhënie. Kjo do të thotë që më pak mësues të përvojës do të zgjedhin të punojnë në këto kushte dhe do të preferojnë shkollat më të pasura ose do të gjejnë punë në fusha të tjera. Kjo do të thotë që shkollat me një numër më të madh nxënësish të varfër do të kenë vështirësi në ruajtjen e mësuesve të kualifikuar. Së bashku me mbipopullimin e klasave, librat e vjetëruar dhe furnizimet e pamjaftueshme, këto çështje përbëjnë një sfidë serioze për arsimin e nxënësve në shkollat publike të Shteteve të Bashkuara.
Në fakt, studiuesit kanë debatuar mbi vlerën e rritjes së financimit arsimor. Megjithatë, kërkimet e fundit kanë zbuluar se kur financimi drejtohet drejt shkollave me varfëri të lartë dhe këto para përdoren për qëllime të rëndësishme, si mësuesit me përvojë, punonjësit socialë, ose programet për të adresuar nevojat akademike të nxënësve, mund të rritet ndjeshëm suksesi i nxënësve.
Përfundim
Dhuna me armë dhe pabarazitë në financimin e shkollave janë çështje të ndërlidhura që ndikojnë në arsimin e nxënësve për disa arsye. Së pari, kur shkollat nuk kanë buxhetin e nevojshëm për të punësuar stafin e duhur, si mësuesit, gjithashtu nuk kanë mundësi të paguajnë për staf sigurie që të kontrollojnë hyrjet dhe daljet në shkollë. Kjo gjithashtu përfshin punonjësit socialë, psikologët e shkollës dhe personelin që ndihmon mbrojtjen e shëndetit mendor të nxënësve pas situatave të rrezikshme që mund të ndodhin. Në seksionin e parë, u diskutua se një nga metodat e propozuara për mbrojtjen nga dhuna me armë në shkolla ishte pajisja e mësuesve me armë në raste emergjente. Kjo mund të jetë e dëmshme për disa arsye, pasi mund të krijojë një mjedis të pasigurt për fëmijët dhe njëkohësisht mund të dekurajojë mësuesit të punojnë në shkolla ku duhet të mbajnë armë për mbrojtje.
Kjo është gjithashtu e lidhur me ndarjen e distrikteve, pasi faktorët komunitarë dhe socio-ekonomikë mund të ndikojnë indirekt në sigurinë e shkollave. Shkollat në zona ekonomike të pafavorizuara përballen me sfida shtesë, përfshirë nivele më të larta të krimit dhe ekspozimin ndaj dhunës në komunitet.
Është e rëndësishme të theksohet se financimi arsimor dhe ndarja e burimeve mund të luajnë një rol në adresimin e sigurisë së shkollave dhe dhunës me armë; megjithatë, kjo është vetëm një pjesë e zgjidhjes. Disa strategji të tjera për parandalimin e dhunës me armë përfshijnë mbështetjen e shëndetit mendor nga këshilltarët në shkolla, përpjekjet kundër ngacmimeve dhe angazhimin e komunitetit. Për më tepër, liderët rajonalë dhe politikë duhet të adresojnë faktorët themelorë që i shtyjnë individët të përdorin dhunë dhe të adoptojnë masa përgjegjëse për kontrollin e armëve.
Arsimi është një nga elementët më të rëndësishëm të zhvillimit të një fëmije, dhe masat që pengojnë ose ndalojnë ofrimin e arsimit të duhur për nxënësit në shkollat publike duhet të adresohen. Sigurimi i një mjedisi të sigurt dhe të mbrojtur në shkolla është një sfidë komplekse që kërkon përkushtim serioz në të gjithë vendin.
References
i World Bank Data (2023) GDP (current US$) – United States. The World Bank. https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=US
ii World Bank Data (2023) United States. The World Bank. https://data.worldbank.org/country/united-states
iii Mitchell, T. (June 2017). The demographics of gun ownership in the U.S. Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/social-trends/2017/06/22/the-demographics-of-gun-ownership/
iv Everytown for Gun Safety Support Fund. (July 2023). How can we prevent gun violence in American schools? Everytown Research & Policy. https://everytownresearch.org/report/how-can-we-prevent-gun-violence-in-schools/
v Everytown for Gun Safety Support Fund. (May 2019). The impact of gun violence on children and teens. Everytown Research & Policy. https://everytownresearch.org/report/the-impact-of-gun-violence-on-children-and-teens/
vi ibid.
vii RAND. (2020, April). The effects of laws allowing armed staff in K–12 schools. RAND Corporation. https://www.rand.org/research/gun-policy/analysis/laws-allowing-armed-staff-in-K12-schools.html
viii OJJDP. (n.d.). Section VII: Education Initiatives and Alternative Prevention Strategies. (Office of Juvenile Justice and Delinquency Prevention Report) https://ojjdp.ojp.gov/sites/g/files/xyckuh176/files/pubs/gun_violence/sect07.html
ix Everytown for Gun Safety Support Fund. (2020, December). The danger of guns on campus. Everytown Research & Policy. https://everytownresearch.org/report/guns-on-campus/
x Everytown for Gun Safety Support Fund. (May 2019). The impact of gun violence on children and teens. Everytown Research & Policy. https://everytownresearch.org/report/the-impact-of-gun-violence-on-children-and-teens/
xi Everytown for Gun Safety Support Fund. (July 2023). How can we prevent gun violence in American schools? Everytown Research & Policy. https://everytownresearch.org/report/how-can-we-prevent-gun-violence-in-schools/
xii Everytown for Gun Safety Support Fund. (May 2019). The impact of gun violence on children and teens. Everytown Research & Policy. https://everytownresearch.org/report/the-impact-of-gun-violence-on-children-and-teens/
xiii ibid.
xiv Everytown for Gun Safety Support Fund. (2020, December). The danger of guns on campus. Everytown Research & Policy. https://everytownresearch.org/report/guns-on-campus/
xvFindLaw Team (June 2016) Education Funding: State and Local Sources. FindLaw. https://www/findlaw.com/education/curriculum-standards-school-funding.com
xvi Mathewson T.G (October 2020) New data: Even within the same district, some wealthy schools get millions more than poor ones (The Hechinger Report). https://hechingerreport.org/new-data-even-within-the-same-district-some-wealthy-schools-get-millions-more-than-poor-ones/
xvii Richman, T & Crain, T.P (October 2022) Uncertified teachers filling holes in schools across the South (The Hechinger Report). https://hechingerreport.org/uncertified-teachers-filling-holes-in-schools-across-the-south/
xviii Lurye, S & Griesbach, R (September 2022) Teacher shortages are real, but not for the reason you heard (The Hechinger Report). https://hechingerreport.org/teacher-shortages-are-real-but-not-for-the-reason-you-heard/
xix Wolf, Z.B (September 2022) Crises converge on American Education (CNN Politics). https://edition.cnn.com/2022/09/01/politics/us-education-schools-crisis-what-matters/index.html
xxMathewson T.G (October 2020) New data: Even within the same district, some wealthy schools get millions more than poor ones (The Hechinger Report). https://hechingerreport.org/new-data-even-within-the-same-district-some-wealthy-schools-get-millions-more-than-poor-ones/