24 Kasım 2022’de, insanlar karantinadayken bir yangın meydana geldi, Çin’de sıfır COVID politikası uygulandığı için devlet tarafından yardım edilmedi ve yaklaşık 10 kişi hayatını kaybetti.”Beyaz Kağıt Protestoları” olarak adlandırılan barışçıl protestolar, Kasım 2022’de Çin’in birçok yerinde alevlendi. Son yıllarda Çinli yetkililer yaygın ve sistematik insan hakları ihlalleri gerçekleştirmiş ve Uygur öğrencileri, akademisyenleri ve Artuş’taki Uygur kültürel elitinin diğer üyelerini hedef almıştır.[1] 2017’den bu yana bilinen 386 Uygur vakası gözaltına alınmış, kaybedilmiş veya hapsedilmiştir.
Bu makale Kamile Wayit’in durumu ve serbest bırakılması için yapılan acil çağrı hakkında daha derinlemesine bilgi vermektedir.
Kamile Wayit’in gözaltına alınması
Kamile Wayit, Çin’in Henan kentinde yaşayan 19 yaşında bir Uygur Müslüman ve üniversite öğrencisi. 12 Aralık 2022 tarihinde Kamile, kış tatili için memleketi Artuş’tan (Sincan) döndükten sonra yerel Artuş şehir polisi tarafından gözaltına alındı. Kamile’nin ABD’de yaşayan erkek kardeşi Kewser Wayit’e göre Kamile, beyaz kağıt protestolarıyla ilgili olarak internette yayınladığı bir video nedeniyle hedef alındı. 2 Şubat 2023 tarihinde Kewser Wayit, Çinli yetkililere çağrıda bulunarak kız kardeşinin derhal serbest bırakılmasını ve kendisiyle konuşmasına izin verilmesini talep etti. Kız kardeşinin “masum olduğunu ve hiçbir suç işlemediğini” belirtti.”[2] Şu an itibariyle Kamile Aralık 2022’den beri gözaltında tutuluyor. Dahası, ailesiyle herhangi bir iletişim kurmasına veya istediği bir avukata sahip olmasına izin verilmiyor. Dahası, Kamile işkence ve diğer kötü muameleye maruz kalabilir.
Kamile’nin serbest bırakılması için acil çağrı
Kamile’nin gözaltına alınma gerekçeleri belirsizdir ve Kamile’nin tutuklanması Ayrımcılık Özgürlüğü ve Düşünce ve İfade Özgürlüğü ile ilgili sorunları gündeme getirmektedir. Bu nedenle Kamile, uluslararası kabul görmüş bir suç işlediğine dair yeterli, inandırıcı ve kabul edilebilir kanıtlar olmadığı sürece derhal serbest bırakılmalıdır. Ayrıca, serbest bırakılana kadar Kamile’nin nerede olduğu açıklanmalı ve ailesiyle ve seçtiği bir avukatla düzenli olarak görüşmesine izin verilmelidir. Son olarak, serbest bırakılana kadar Kamile’nin yeterli tıbbi bakıma erişiminin sağlanması ve işkence ve diğer kötü muameleye maruz kalmaması sağlanmalıdır.
Harekete geçin!
Uluslararası insan haklarını savunan bir sivil toplum kuruluşu olan Uluslararası Af Örgütü, bir itiraz dilekçesi yazma veya bir dilekçeyi imzalama şeklinde harekete geçme çağrısında bulundu. Bir itirazda bulunarak veya dilekçeyi imzalayarak Kamile’ye yardım edebilir ve onun sağlığını korumaya çalışabilirsiniz. Lütfen Çin’e gidin: Uygur öğrenci protesto videosu paylaştığı için gözaltına alındı: Kamile Wayit – Uluslararası Af Örgütü’ne başvurarak örnek bir mektup yazabilir ya da dilekçeyi imzalamak için Link’e gidebilirsiniz.
Sonuç
Bu makale, Artuş’ta Uygur öğrencilerin, akademisyenlerin ve Uygur kültürel elitinin diğer üyelerinin hedef alınmasını, Uluslararası Af Örgütü gibi Kamile Wayit’in durumuna özellikle dikkat çekerek tartışmıştır.
Ayrıca Broken Chalk, Çin hükümetini etnik kökenleri, dinleri veya temel insan haklarını barışçıl bir şekilde kullanmaları nedeniyle gözaltına alınan ve mahkum edilen herkesi derhal serbest bırakmaya çağırmaktadır. Ayrıca Broken Chalk, uluslararası toplumu Çin hükümetinin Uygur Entelektüellere yönelik vicdansız zulmünü acilen kınamaya çağırmaktadır.
Asha Ouni tarafindan yazıldı
İlhan Dağ tarafından çevirildi
[1] UHRP, “Detained and Disappeared: Intellectuals Under Assault in the Uyghur Homeland”, March 2019, available at: Microsoft Word – UHRP_Intellectuals Report Update 3.docx (accessed on 12/04/2023).
[2] RFA, “U.S.-based Uyghur man calls on China to release his 19-year-old sister”, Jane Tang for RFA Mandarin, 26/01/2023, available at: US-based Uyghur man calls on China to release his 19-year-old sister — Radio Free Asia (rfa.org) (accessed on 12/04/2023).
No comment yet, add your voice below!