Retonan edukativo na Aruba

Skribí pa Fenna Eelkema, tradusí pa Shoshanah Gerstenbluth

Bandera di Aruba

Aruba ta un di e seis isla Karibeño ku ta un parti di Reino Hulandes. E isla tin 100 mil habitante ku ta identifiká nan mes komo hende multilingüe ku ta biba den un komunidat multilingüe. Mayoria di e poblashon ta papia e idioma lokal, Papiamentu, komo nan idioma materno. Sinembargo, dede 1636, Hulandes a keda e idioma ofisial i dominá den sistema administrativo i edukativo. Esaki ta un konsekuensia di 360 aña di kolonialismo, durante kua autoridad koloniál a promové e ideanan ku tur hende den kolonia hulandes mester papia Hulandes. No tabata te 2003 ku gobièrnu di Aruba a rekonosé legalmente tanto Hulandes komo Papiamentu komo idioma ofisial pa Aruba. Ademas, debí na migrashon, turismo, influensia di medio sosial i lokashon geográfiko di Aruba (kosta di Venezuela), idioma global mané Ingles i Spañó tambe a bira un parti importante di e linguístika di e isla. Pa e motibu, situashon di idioma na Aruba por ta bastante komplíká, komo e kuater idioma dominante—Papiamentu, Ingles, Hulandes i Spañó—tur ta hunga un ròl den e komunikashon diario di e personanan. Sigun sifranan di senso (2020), e Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) a deskubrí ku mayoria di e poblashon Arubiano (92%) ta papia Papiamentu na kas; despues ta sigui Ingles (15%), Spañó (14%), i finalmente Hulandes (10%).

Sistema di Edukashon Arubiano

E sistema di edukashon di Aruba ta karakterisá pa su struktura kompletu i su dedikashon na edukashon di kalidat. E sistema di edukashon di Aruba ta basá riba e modelo di edukashon ku ta wòrdu usá na Hulanda. Edukashon ta obligatorio pa muchanan di 4 pa 16 aña. Muchanan ta bai kindergarten ora nan tin kuater aña. Ora nan tin seis aña, nan ta pasa na enseñansa basiko pa mucha, i despues ora e muchanan tin diesdos aña, nan ta pasa na enseñansa profeshonal, ku ta dura 4 aña, òf nan ta pasa na enseñansa sekundario general, ku ta dura entre 4 i 6 aña. E enseñansa sekundario general ta prepará studiantenan pa enseñansa superior, mientras ku e enseñansa profeshonal ta enfatisá e abilidatnan práktiko i ta prepará nan pa e merkado laboral.

Te ku e edat di 10 aña, e idioma dominante den edukashon tabata Papiamento mesklá ku algun Hulandes; despues di esaki, e ta kambia pa Hulandes ta e idioma dominante mesklá ku algun Papiamento. Espesífikamente, kasi henter enseñansa sekundario ta wòrdu ehekutá na hulandes, ku eksepshon di un sektor, ku ta wòrdu duná kompletamente na Papiamento.

Idioma

Aruba ta enfrenta un reto linguístiko úniko den su sistema edukativo. Maske mayoria di enseñansa ta na hulandes, Papiamento ta e idioma ku mas hende ta papia na kas. E dominansia di Papiamento na kas ta kontribuí na un nivel mas abou di dominio di Hulandes, un idioma krusial pa éksito akadémiko na Aruba. Solamente 10% di e studiantenan ta papia Hulandes na kas; asina, hopi studiante no tin konosementu di Hulandes promé ku nan kuminsá skol. E disparidat linguístiko aki ta representá un obstákulo importante pa hopi studiante. Expresá nan mes i demostrá nan konosementu na hulandes ta bira un tarea desafiante, ku ta kondusí na pèrdida di oportunidat i obstakulonan den nan progreso akadémiko. Asina, ta evidente ku Hulandes no ta e idioma di eskoho pa komunikashon di tur dia i ku, pafó di e mundu akadémiko, e nesesidat pa e idioma Hulandes ta mínimo. Un enkuesta ku a tuma lugá na Aruba a revelá ku mayoria hende no ta sinti nan mes bon tokante e idioma òf e kultura hulandes. E percepcion negativo aki por desanimá e studiantenan mas for di engahá ku e idioma, hasiendo e barera di idioma mas grandi.

Na Aruba, hopi biaha éksito akadémiko ta wòrdu korelashoná ku un hende su abilidat pa ekspresá ideanan fluidamente na Hulandes en bes di konosementu aktual di e materia. Esaki ta pone e studiantenan ku tin problema ku hulandes den un desbentaha mas grandi, ya ku nan potensial berdadero no por wòrdu rekonosé na un manera apropiá. E graduashon ta reflehá e problema aki, ku solamente un sektor di skolnan sekundario ku ta logra graduashon di 75% òf mas; kasualmente, esaki ta e úniko sektor di skol sekundario ku ta siña Papiamento. Esaki ta mustra e impakto di idioma riba resultadonan akadémiko.

Enseñansa na Hulandes ta pone retonan debí na e komprondementu limitá di e studiantenan i posiblemente e dominio di e maestronan den e idioma. Komunikashon efektivo i siñamentu por ta difísil. Ademas, studiantenan di Aruba mester pasa mesun examennan ku studiantenan na Hulanda, pero e barera di idioma ta pone e studiantenan di Aruba den un desbentaha, redusiendo nan chèns di pasa y gradua.

Generalmente, e reto linguístiko den edukashon di Aruba ta pidi medidanan proaktivo pa garantisá ku tur studiante tin mesun oportunidat pa logra éksito. Un método balansá ta nesesario pa por enkorpora Hulandes efektivamente na banda di Papiamentu. Na manera ku e balans ta logra, studiante por sobresalí akademikamente mientras nan preserva e signifikashon kultural i linguístiko di Papiamentu.

Studiantenan di International School of Aruba. Foto di Laura de Kwant.

Brain Drain

Aruba ta un isla chikí i pa e motibu e oportunidadnan ta limitado. Aunke gobièrnu ta subsidiá dos institushon di edukashon superior, e Instituto Pedagogico Arubano i e Universidad di Aruba, ku ta ofresé programanan diversidat den nivel hoben i maestria- e opshonnan ta keda limitá kompará ku paisnan mas grandi. Pa yega na un nivel akademiko mas haltu, hopi studiante Arubiano eligi pa studia na paisnan eksterno mané Hulanda, Merka i paisnan di spañó, kaminda tin mas variedat di estudio pa eligí for di.

Sinembargo, e konsekensia di e tendensia aki ta ku no tur studiante ta bolbe pa Aruba despues di termina nan estudio na paisnan eksterno. Un enkuesta ku a tuma lugá na 2011 entre estudianan Arubiano ku tabata studia na Hulanda a mustra ku solamente 50% di participantenan tabata planeá pa bolbe Aruba den e promé sinku añanan despues di a kaba ku nan estudio. Tin diferente faktor ku ta influensiá e desishon di studiantenan pa keda den eksterior. Un di e motibonan importante ta e situashon di empleo na Aruba, ku ta dominá pa e industria di turismo, ku ta produsí mas ku 80% di e PIB (Produkto Interno Bruto). Aunke e sektornan aki ta ofresé oportunidatnan balioso pa hopi hende, e perspektivanan di trabou den algun otro área ta limitá. Komo resultado, e personanan ta ser obligá pa buska oportunidatnan di trabou den paisnan kaminda un variedat di industrianan mas variá por adaptá nan edukashon i konosementu mihó.

E fenomeno aki ta konosí komo “brain drain”, ku ta nifiká e emigrashon di hende ku un edukashon haltu i ku ta buska mihó oportunidatnan na eksterior. Pa atende e problema di “brain drain” i stimulá individuanan talentoso pa bolbe pa Aruba, e gobièrnu Arubiano a implementá polítikanan pa motivá regreso despues di nan estudio, mane por ehèmpel, duna un deskuento riba debe di studiante si nan bolbe despues di gradua.

Konklushon

Pa konkluí, Aruba ta hasi un bon trabou pa krea edukashon di kalidat haltu i, en general, no ta enfrentá hopi reto edukativo. E desafio prinsipal ta surgi prinsipalmente for di e situashon linguístiko úniko na Aruba. Aruba su sosiedad multilingüe, ku Papiamento komo e idioma dominante na kas, ta presentá obstákulonan den enseñansa y siñamentu di Hulandes, lokual ta e idioma mas usá den administrashon y edukashon. E barera di idioma aki ta stroba progreso akadémiko i rekonosementu di e potensial berdadero di e studiantenan, loke ta afektá e kantidat di graduadonan i e resultadonan edukativo en general.

Pa atendé ku e problema aki, un método balansá ta esensial, enfatizando bilinguismo i rekonosementu di e importansia kultural i linguístiko di Papiamentu i Hulandes. Pa promové un ambiente inklusivo i di apoyo lo yuda e sistema edukativo Arubiano pa mihó prepara e estudianan pa éksito akademiko mientras ta preserva nan identidad kultural.

E otro reto den edukashon Arubiano ta e echo ku, pa motibo di su tamaño chikí i oportunidadnan limitá, hopi studiante ta buska enseñansa superior i mihó perspektivanan di trabou na èksterior. Esaki ta kondusí na emigrashon di individuanan haltamente eduká, ku e isla por pèrdè individuanan ku tin talento i konosimentu valioso.

Pa kombatí “brain drain,” e gobièrnu Arubiano a implementá polítikanan pa stimulá regreso di personanan ku abilidat, ofresé insentivo manera deskuente di debe pa studiantenan ku ta regresá. Sinembargo, ta rekerí esfuersonan sostenibel pa krea un merkado lokal di trabou mas diverso ku por akomodá e diferente abilidatnan ku graduadonan ku ta regresá por tin.

Konkluyendo, pa atende ku e retonan edukashonal na Aruba ta rekeri un abordashon multifasetá ku ta pone prioridad na integrashon di idioma, preservashon di kultura, i inisiativa pa atraé persona kualificá pa bolbe na Aruba.

 

Bibliografía

Nuffic (2015) Education system: Aruba, described and compared with the Dutch system. Retrieved from https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2020-08/education-system-aruba.pdf.

Lo-Fo-Sang, K. (2022) The current context of the language of instruction in Aruban Education. Utrecht University. Retrieved from https://studenttheses.uu.nl/bitstream/handle/20.500.12932/42633/The Current Context of the Language of Instruction in Aruban Education – Master Thesis – Kristi Lo-Fo-Sang.pdf?sequence=1.

Upegui, J. (2011) Return Migration of Aruban Students. Tilburg University. Retrieved from http://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=116259.

Van Dalen, H. Upegui, J. (2011) Aruba volgt heilloze weg om studenten terug te lokken. MeJudice. Retrieved from https://www.mejudice.nl/artikelen/detail/aruba-volgt-heilloze-weg-om-studenten-terug-te-lokken.

Van der Linden, A. (2017) Language Planning: Education in Aruba. Radboud universiteit Nijmegen. Retrieved from https://theses.ubn.ru.nl/server/api/core/bitstreams/67b2c6ac-daa0-4047-b96f-5e34427eaa8c/content.

Dijkhoff, M. Pereira, J. (2010) Language and education in Aruba, Bonaire and Curaçao. Creoles in Education. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/300471435_Language_and_education_in_Aruba_Bonaire_and_Curacao.

Centrale examens in het Caribisch gebied. College voor toesten en Examens. Retrieved from https://www.cvte.nl/onze-toetsen-en-examens/centrale-examens-in-het-caribisch-gebied.