Geçmişten günümüze dünyanın neresinde olursa olsun, yaşanan savaşlar, iç çatışmalar ve ülke içi hukuksuzluklarda en çok etkilenen kitle çocuklar olmuştur. Savaşlar ve iç çatışmalarla birlikte yaşanan ekonomik sıkıntılar, zorunlu göçler, yıkılan okullar, hayatını kaybeden çocuklar ve eğitimcilerle birlikte okullarından mahrum kalan çocuklar, savaşın ortasında kalarak büyük travma yaşamışlardır.
Dünya gündeminin hızlı bir şekilde değişmesi ve Covid-19 salgını, bazı bölgelerde devam eden ve milyonlarca kişiyi derinden etkileyen çatışmaların, savaşların ve anti-demokratik uygulamaların dünya gündemde yeterince yer alamamasına neden olmuştur. ABD-Rusya arasında yeniden soğuk savaş çanlarının çalınmaya başlanması, DEAŞ terörünün Avrupa’ya yayılması, bitmeyen Suriye savaşı, Türkiye’de yaşanan baskı rejimi ve anti-demokratik uygulamalarla birlikte cezaevlerinin eğitimli insanlarla dolması gibi dünya gündemini etkileyen ana sorunlar, Avrupa’nın hemen yanı başında Doğu Ukrayna’da devam eden bir savaşın gözlerden uzak kalmasına neden olmuştur.
Doğu Ukrayna’da Şubat 2014’te başlayan çatışmalar, çatışmanın taraflarını ayıran cephe hattı olan ‘Doğu Ukrayna bölgesi’ ve çevresindeki 3.500’den fazla okulu etkiledi. Buna bağlı olarak yaklaşık 670 bin çocuk ve 66 bin eğitim görevlisi bu travmadan etkilendi. Çatışmanın eğitim ve diğer insan hakkı ihlalleri üzerindeki etkisi de deri olmuştur. Çatışmanın tüm tarafları; çocukların okula devam etmesini ve okulların saldırılardan korunmasını, eğitim hakkı üzerindeki etkilerin en aza indirilmesini ve eğitimin bir savaş silahı olarak kullanılmaması için, insan hakları sözleşmeleri ve onun getirdiği yükümlülükleri kabul etmekteydi. Ancak buna rağmen savaşla birlikte çocuklar hala okullarına gidememektedir. Ocak 2020 itibarıyla, Ukrayna’daki çatışmalar nedeniyle yaklaşık 14.000 ölüm ve 25.000 den fazla yaralanma vakası oldu . BM Mülteci Ajansı’nın bildirdiğine göre (UNHCR), savaşla birlikte 1,5 milyon insan yerinden edilmiş ve 35.650 kişi vatansız kalmıştır.
Doğu Ukrayna’da devam eden savaşın eğitim üzerindeki etkileri üzerine UNICEF Genel Direktörü Henrietta Fore da şu görüşlere yer verdi;
“Okula giden çocuklar doğu Ukrayna’daki çatışmaların etkilerini ve uzun süren zihinsel ve fiziksel yaralarını taşımaktadır. Okullardaki gündelik yaşam, açılan ateşler ve atılan bombalar yüzünden bozulmakta, çocuklar bodrum katlarında ve yeraltı sığınaklarında saklanmak zorunda kalmaktadır. Pek çok durumda çocukların yaşadıkları dehşet, öğrenmelerini engelleyecek kadar ağırdır.”
2014 yılında çatışmaların başlamasından bu yana 750’den fazla eğitim tesisi zarar gördü ya da tahribe uğradı. Askeri alanların, üslerin ve depoların, ayrıca güvenlik denetim noktalarının birbirine çok yakın olması nedeniyle çocuklar her iki bölgede de ciddi tehlike altında kalmıştır. Ayrıca, mayınlar ve savaş kalıntısı patlayıcılar çocukların güvenliğini tehdit etmiş, çeşitli travmalara ve duygusal sıkıntılara yol açmıştır.
Henrietta Fore açıklamasında:
“Çocukları serseri kurşunlardan koruma amacıyla kum torbalarıyla çevrilmiş sınıflar tahrip olmuştur. Bu kabil okullar çocukların öğrenim görebilecekleri yerler olamaz. Çatışmaya dâhil olan taraflar okulları korumalı ve çocukların güvenliğini sağlamalıdır.”
dedi.
Doğu Ukrayna ve dünyanın birçok yerinde devam eden çatışmalarda milyonlarca çocuk savaşların, terör saldırılarının ve politik çatışmaların kurbanları durumuna gelmektedir. Bu şiddet eylemlerinin çocuklar üzerinde oluşturduğu travmatik etkiler, onların fiziksel, psikolojik ve ahlaki gelişimleri üzerinde de kalıcı zararlar bırakmaktadır. Yaşanan bu ağır psikolojik bozukluklar çocukların ruhsal durumunu olumsuz etkilerken onların hayallerini de yok etmektedir.
Dünyanın neresinde olursa olsun yaşanan çatışmalar en çok çocukları etkilemektedir. Bir ülkenin geleceğe güvenle bakabilmesi, her türlü travmadan uzak, sağlıklı nesillere, nesillerin de bilgi beceri ile donatılmasına ve evrensel insani ve ahlaki değerlerle yetişmesine bağlıdır. Dünya üzerinde hangi ülkede olursa olsun, savaşlara sebep olacak faktörler daha ortaya çıkmadan sona erdirilmeli. Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler gibi dünya üzerindeki etkili kuruluşlar ve devletler daha etkin bir rol alarak, dünya üzerinde en çok çocukları etkileyen savaşların, iç çatışmaların ve antidemokratik uygulamaların önüne geçerek dünya barışına katkı sağlamalıdırlar.
Zafer Kurt
13.10.2020
Not: Resimler ve rapor içeriği Eğitim Haktır Girişimi’nin sitesinden alınlmıştır.
No comment yet, add your voice below!