Më 17 janar 2022, Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan vizitoi Shqipërinë me një axhendë që përfshinte përurimin e punimeve infrastrukturore, konkretisht kompleksin e banesave të ndërtuara në Laç me fondet e qeverisë turke, për strehimin e familjeve të prekura nga tërmeti i vitit 2019, që goditi Shqipërinë, duke rezultuar në 51 të vdekur, mbi 1000 të plagosur dhe 17.000 të tjerë të zhvendosur. Punimet e financuara nga Turqia përfshinin restaurimin e 2 shkollave dhe një shesh që në shenjë mirënjohjeje u emërua “Recep Tayyip Erdogan”.
Titulli “Qytetar Nderi” iu dha presidentit të Turqisë.
Gjithashtu, Presidenti turk përuroi Xhaminë e Ethem Beut në qendër të Tiranës, e cila është një monument i vlefshëm dhe unik i periudhës osmane në Shqipëri, i cili u restaurua nga TIKA (Agjencia Turke e Bashkëpunimit dhe Koordinimit).
Axhenda përfshinte forcimin e lidhjeve dypalëshe, i cili u finalizua me nënshkrimin e shtatë marrëveshjeve të bashkëpunimit. Gjatë takimit, presidenti turk Erdogan dhe kryeministri Edi Rama vlerësuan bashkëpunimin e ngushtë mes dy vendeve, veçanërisht në fushën e ekonomisë, kulturës, zbatimit të ligjit etj. Sipas raportit të fundit për Tregtinë e Jashtme në Shqipëri, Turqia renditet e dyta pas Italisë përsa i përket të vlerës së shkëmbimeve, duke e bërë kështu Turqinë një partner të rëndësishëm strategjik.
Vlen të theksohet se takimi u diskutua në aspektin e “vëllazërisë mes vendeve”. “Ajo që dua të theksoj është parim-besimi se shenja e vëllazërisë nuk duhet të vijë kur thirret, por të vijë kur vëllai është në nevojë. Prandaj ne do të vazhdojmë t’ju qëndrojmë pranë”, ka thënë presidenti Erdogan.
Por a vjen kjo vëllazëri pa kushte?
Nëse shohim vazhdimin e takimit dhe fjalët e vetë Presidentit: “Dëmton thellësisht kombin tonë që FETO mund të veprojë ende në… Shqipëri. Në periudhën e ardhshme, pritshmëria jonë më e sinqertë është që të bëhen hapa më konkretë, këmbëngulës dhe të shpejtë. marrë kundër strukturave të FETO-s në Shqipëri”. Mund të themi se vëllazëria vjen me kërkesë, nëse jo me kusht.
“FETO” është e ashtuquajtura organizata e mbështetësve të predikuesit turk në mërgim Fethullah Gylen që Erdogan dhe qeveria e tij e akuzuan si organizatë terroriste, si dhe për orkestrimin e puçit të dështuar të vitit 2016 që vrau mbi 270 njerëz. “Lëndon kombin tonë që la dëshmorë fëmijët e tij që FETO mund të gjejë ende fusha aktiviteti në Shqipërinë mike dhe motër”, tha Erdogan.
Fillimet e investimeve të Gylenit nisën në Shqipëri në vitin 1992 me hapjen e kolegjit Mehmet Akif për djem dhe tani ai kontrollon shkollat tradicionale islame në Shqipëri, të njohura si medrese dhe kolegje turke, si dhe operon në organizata të tjera të ndryshme.
Organizata ka një ndikim të rëndësishëm në Ballkan. Sipas të dhënave të publikuara nga agjencia turke e lajmeve Anadolu, ajo operon në rreth 40 shkolla, duke përfshirë 15 shkolla në Bosnje dhe Hercegovinë, 12 në Shqipëri, 7 në Maqedoni, 5 në Kosovë dhe një në Serbi.
Presioni i qeverisë turke ndaj vendeve të Ballkanit në këtë drejtim filloi në vitin 2016. Qeveria shqiptare ndaloi shkollat në pronësi turke të përdorin flamurin e Turqisë dhe simbole të tjera. Që atëherë, Shqipëria ka refuzuar zyrtarisht të veprojë me autoritetet turke për duart e shumicës së anëtarëve të lëvizjes Gylen.
Për më tepër, që nga viti 2016, Shqipëria nuk ka lejuar marrjen e institucioneve arsimore të lidhura me Gylen nga fondacioni shtetëror turk Maarif, por qeveria shqiptare i dha leje Fondacionit Maarif për të hapur shkollat e tyre.
Për kushtin e vendosur më 17 janar, kreu i qeverisë shqiptare tha se Shqipëria nuk i detyrohet asgjë Erdoganit apo Turqisë, ashtu siç as Turqia dhe as Erdogan nuk i kanë borxh Shqipërisë. “Nuk ka borxhe mes miqsh dhe vëllezërish”, tha Rama, duke iu përgjigjur sërish me refuzim kërkesës së Erdogan kundër Lëvizjes Gylen.
Ky takim u diskutua gjerësisht në mediat vendase dhe të huaja. Shtypi vendas komentoi se konferenca përkoi me 554-vjetorin e heroit kombëtar, Gjergj Kastrioti (Skënderbeu), simboli i rezistencës shqiptare ndaj pushtimit të Perandorisë Osmane në trevat shqiptare dhe më gjerë në të gjithë Ballkanin. Përmes një shkrimi të gjatë të postuar në rrjetet sociale, kryeministri Edi Rama ka reaguar duke renditur disa pika që sipas tij tregojnë se nuk ka asnjë lidhje mes dy ngjarjeve.
Opinionistët dhe analistët e politikës në Shqipëri e panë këtë takim jo si një vëllazëri, por si një “vasal”. Sipas tyre, vëllazëria e tij e shprehur e bën Shqipërinë më pak të orientuar drejt Perëndimit, vlera të cilat Shqipëria i ka përqafuar. Kjo u komentua edhe në mediat greke, ku më herët Penta Postagma kishte parë qëllimin e vizitës për të lejuar Erdoganin të bashkonte Shqipërinë e Madhe, të cilën, sipas shkrimit, e shihte si një provincë të Perandorisë së Madhe.
Si përfundim, mund të themi se përfshirja e Turqisë në Shqipëri dhe në Ballkan, në përgjithësi, është pjesë e strategjisë së saj më të gjerë: ajo kërkon të përmirësojë imazhin e saj si një partner i ndershëm përmes ndihmës ekonomike dhe humanitare në Ballkan dhe të heqë vëmendjen nga BE. Si një objektiv afatmesëm, Turqia synon të rrisë ndikimin e saj në Evropë, duke forcuar dorën dhe praninë e saj përmes debateve të vazhdueshme me BE-në.
By Xhina Cekani, President of Turkey, Recep Tayyip Erdogan, visits Albania: Brotherhood or Strategic Instrument?
Turkish leader Erdogan visits Albania to boost ties – ABC News (go.com)
Turkey’s Erdogan in Albania to boost bilateral ties | The Independent
Erdogan Opens Apartment Complex in Albania for Quake Victims | Balkan Insight
What Did Erdoğan Do In Albania? — Greek City Times
Turkish President Recep Erdogan visits Albania | Foreign Brief
Vizita e Erdogan, Nesho: Rama sillet si vasal, Shq – Syri | Lajmi i fundit
Vizita e Erdogan në Shqipëri, si u komentua në mediat greke – Opinion.al
Turkish President Recep Erdogan visits Albania | Foreign Brief
Rama i përgjigjet ultimatumit të Erdoganit për sulm ndaj Lëvizjes Gulen – Gazeta Express